مجله علمی

مقدمه: مطالعات نشان می‌دهند که نزدیک به ۶۰٪ از زنان مبتلا به سرطان پستان در طول شیمی‌درمانی دچار نشخوار فکری مداوم می‌شوند که این وضعیت می‌تواند تأثیر منفی قابل توجهی بر سلامت روان، پیامدهای درمان و کیفیت زندگی آن‌ها داشته باشد. با اینکه مداخلات خاطره گویی گروهی در برخی پژوهش‌ها بررسی شده‌اند، اما تحقیقات کمی به اثربخشی روش‌های تلفنی در کاهش نشخوار فکری و افزایش امیدواری در بیماران تحت شیمی‌درمانی پرداخته‌اند. هدف از این مطالعه ارزیابی اثربخشی خاطره‌گویی تلفنی در کاهش نشخوار فکری و افزایش امیدواری در میان زنان مبتلا به سرطان پستان تحت شیمی‌درمانی بود.
روش کار: این مطالعه نیمه‌تجربی روی ۷۶ زن مبتلا به سرطان پستان که تحت شیمی‌درمانی در شهر زاهدان بودند، انجام شد. افرادی که سابقه اختلال افسردگی اساسی داشتند یا در حال دریافت درمان روانشناختی بودند، از مطالعه کنار گذاشته شدند. شرکت‌کنندگان از کلینیک‌های آنکولوژی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی زاهدان جذب و به‌صورت تصادفی به دو گروه مداخله (۳۸ نفر) و کنترل (۳۸ نفر) تقسیم شدند. مداخله شامل شش جلسه یادآوری تلفنی ساختاریافته بود که در آن شرکت‌کنندگان با استفاده از محرک‌های مشخص، تجربیات معنادار زندگی مانند خاطرات دوران کودکی یا دستاوردهای شخصی خود را به یاد می‌آوردند. انتخاب روش تلفنی به دلیل دسترسی آسان و راحتی آن انجام شد. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه نشخوار فکری نولن-هوکسیما و مقیاس امید اسنایدر، پیش از مداخله و سه ماه پس از آن جمع‌آوری شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون‌های مجذور کای، t زوجی و t مستقل در سطح معناداری ۰۵ /۰ انجام گرفت .
یافته‌ها: میانگین نمره نشخوار فکری قبل از مداخله در گروه مداخله و کنترل به ترتیب 8/11 ± 56/76 و 6/96 ± 53/21 بود و بعد از مداخله در گروه مداخله به 6/82 ± 44/47 و در گروه کنترل 7/36 ± 52/39 رسید. در واقع، خاطره‌گویی تلفنی منجر به کاهش 12 نمره‌ای در نمره نشخوار فکری در گروه مداخله شد که این کاهش در مقایسه با گروه کنترل از نظر آماری معنادار بود (p<0/001). همچنین، میانگین نمره امیدواری در گروه مداخله از 2/73 ± 20/15 قبل از مداخله به 3/31 ± 27/44 پس از مداخله افزایش یافت که این افزایش معنادار بود (p<0/001)، در حالی که این تغییرات در گروه کنترل معنادار نبود (p=0/40).
نتیجه‌گیری:خاطره گویی تلفنی می‌تواند به عنوان روشی مؤثر، کم‌هزینه و قابل دسترس برای بهبود سلامت روان زنان مبتلا به سرطان پستان در حین شیمی‌درمانی مورد استفاده قرار گیرد. این روش می‌تواند توسط پرستاران آنکولوژی آموزش‌دیده در مداخلات روانشناختی پایه، در چارچوب برنامه‌های حمایتی روان‌اجتماعی موجود ادغام شود. با این حال، استفاده صرف از ابزارهای خوداظهاری و روش نمونه‌گیری در دسترس ممکن است قابلیت تعمیم نتایج مطالعه را محدود کند.