مجله علمی

بررسی پایگاه اقتصادی- اجتماعی و تاثیر آن بر رفتار کنارآیی بیماران مبتلا به سرطان پستان

مریم کوشا: گروه پژوهشی پیشگیری از سرطان، مرکز تحقیقات سرطان پستان، پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی، تهران، ایران

شهپر حقیقت*: گروه پژوهشی کیفیت زندگی، مرکز تحقیقات سرطان پستان، پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی، تهران، ایران

رزا کرم‏پور: گروه جامعه شناسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

عالیه شکربیگی: گروه جامعه شناسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

علیرضا بهرامی: گروه پژوهشی پیشگیری از سرطان، مرکز تحقیقات سرطان پستان، پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی، تهران، ایران

هدی تفضلی هرندی: گروه پژوهشی پیشگیری از سرطان، مرکز تحقیقات سرطان پستان، پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی، تهران، ایران

امیر لـله‏گانی: روان‏شناسی عمومی، دانشگاه مازندران، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: پایگاه اقتصادی-اجتماعی به عنوان یک متغیر مهم و موثر در رفتارهای مرتبط با سلامتی مطرح می‏باشد. طبق مطالعات موجود، بر اساس این که یک فرد در چه شرایط اجتماعی- اقتصادی باشد راهبردهای مقابله‏ای متفاوتی در مقابل بیماری از خود نشان می‏دهد. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر پایگاه اقتصادی-اجتماعی بر رفتار کنارآیی بیماران مبتلا به سرطان پستان می‏باشد.

روش بررسی: این مطالعه مقطعی بر روی 100 بیمار مبتلا به سرطان پستان مراجعه کننده به کلینیک مرکز تحقیقات سرطان پستان جهاد دانشگاهی انجام شده است. بیماران از لحاظ پایگاه اقتصادی-اجتماعی به سه گروه در وضعیت بالا و متوسط و پایین تقسیم شدند و تاثیر وضعیت هر گروه بر رفتار کنارآیی با بیماری آنها در زمان تشخیص بیماری مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از پرسشنامه تعیین پایگاه اقتصادی –اجتماعی و پرسشنامه شیوه‏های کنارآیی با بیماری (CWQ-R) استفاده گردید، که مهمترین شاخص‏های مورد استفاده در این مطالعه در تعیین پایگاه اقتصادی – اجتماعی بیماران مبتلا به سرطان پستان تحصیلات، درآمد و شغل زنان بودند. تحلیل داده‏ها توسط نرم‏افزار آماری spss 14 و با استفاده از آزمون‏های آماریANOVA  و آزمون کروسکال والیس و تحلیل رگرسیون تک متغیره و چند متغیره انجام شد.

یافته‏ها: میانگین سنی شرکت‏کنندگان در مطالعه 5/9±4/41 سال بود (75-23). فراوانی نسبی شرکت‏کنندگان از نظر پایگاه اقتصادی-اجتماعی بالا، متوسط و پایین، به ترتیب 20%، 66% و 14% بود. نتایج آزمون کروسکال والیس نشان داد بین پایگاه اقتصادی-اجتماعی و شیوه‏های کنارآیی با بیماری در افراد با پایگاه اقتصادی-اجتماعی بالا بهتر و این رابطه معنی‏دار بود (p-value=0/000). بین پایگاه اقتصادی- اجتماعی و استراتژی‏های رفتارکنارآیی، این رابطه تنها با استراتژی رفتار کنارآیی اجتنابی معنادار نبود (p-vaue=0.138) و در بقیه استراتژی‏ها این رابطه معنادار بود (p-value<0/05). همچنین تحلیل رگرسیون نشان داد ارتباط معنی‏دار بین داشتن دو فرزند یا بیشتر از عوامل جمعیت شناختی، هم به صورت تک متغیره و هم چند متغیره بر رفتار کنارآیی بیماران وجود دارد (p-value=0/01).

نتیجه‏گیری: نتایج مطالعه نشان داد افراد با جایگاه اقتصادی- اجتماعی بالا نمره کنارآیی بیشتری داشتند. به عبارت دیگر آن دسته از تلاش‏های فکری، هیجانی و رفتاری که این افراد در هنگام رو به رو شدن با فشارهای روانی به منظور غلبه کردن، تحمل کردن و یا به حداقل رساندن عوارض استرس‏زا به کار می‏گرفتند، در وضعیت مطلوب‏تری بود. این مسئله می‏تواند تاییدی بر اهمیت حمایت و مشاوره‏های روانی در افراد مبتلا به سرطان پستان با جایگاه اقتصادی-اجتماعی پایین‏تر باشد.